การสวดมนต์หรือการนั่งสมาธิเป็นการปฏิบัติบูชาที่ส่งผลดีต่อชีวิตเราในทุกๆด้านทั้งทางด้านร่างกายและสภาพจิตใจเพราะเมื่อสภาวะจิตใจเป็นสุขไม่มีเรื่องทุกข์ไม่มีความเครียดแล้วย่อมส่งผลที่ดีในทางสุขภาพกายภายนอกด้วย หลายคนตั้งใจที่จะฝึกปฏิบัติไม่ว่าจะเป็นการสวดมนต์หรือการนั่งสมาธิ แต่ก็ต้องพบเจอกับปัญหาต่างๆมากมายดังนั้นวันนี้เรามาดูกันว่าปัญหาแต่ละคนพบเจอมาในเรื่องของการสวดมนต์เป็นอย่างไร
ถาม :
เวลาสวดมนต์มักจะคิดฟุ้งซ่านจิตใจไม่อยู่กับเนื้อกับตัว ล่องลอย วอกแวกอยู่ตลอดเวลา มัวแต่คิดเรื่องนั้นทีเรื่องนี้ที ทั้งๆที่พยายามไม่คิดแต่ก็คิดอยู่ดี แบบนี้แล้วเราจะได้อานิสงส์จากการสวดมนต์หรือไม่
ตอบ :
การสวดมนต์แบบไม่มีสมาธิมีจิตใจวอกแวกสับส่ายไปมา จะทำให้ได้อานิสงส์น้อยและได้ผลทางอ้อม เพราะการสวดมนต์แบบนี้เป็นการสวดมนต์เพื่อความคล่องปากเท่านั้นแต่ไม่ได้อานิสงส์โดยตรง คือการที่จิตจะเป็นสมาธิเนื่องจากเมื่อเรากำลังทุกข์แล้วมาสวดมนต์จิตย่อมไม่เป็นสมาธิดังนั้นหากต้องการสวดมนต์เพื่อช่วยให้คลายความทุกข์ ต้องไม่ปล่อยให้จิตใจเผลอหลุดออกไปภายนอก ไม่เช่นนั้นก็จะไม่เกิดประโยชน์อะไรเลยในการที่เรามาเสียเวลานั่งสวดมนต์ ถ้าหากมีความทุกข์ ก็ควรพิจารณาให้เห็นถึงความทุกข์ของตัวเองเสียก่อนก่อนที่จะเริ่มสวดมนต์ โดยการตั้งคำถามและสมมุติฐานว่า ความทุกข์ของเรามีสาเหตุเกิดจากอะไร ทำไมเราต้องเป็นทุกข์หาสาเหตุให้เจอแล้วไปแก้ไขที่ต้นเหตุ ค่อยกลับมาปฏิบัติ
จุดประสงค์หลักของการสวดมนต์ 3 ประการ
สวดมนต์เพื่อต้องการให้จิตเป็นสมาธิ
เมื่อเราเปล่งวาจาสาธยายบทสวดมนต์แต่ละบทออกมาในแต่ละครั้งเราจะได้รับประโยชน์โดยตรงคือการมีสติและมีจิตใจจดจ่อย่อมจะส่งผลให้จิตเป็นสมาธิและมีความแน่วแน่ๆมีความนิ่งและสงบเย็นเป็นสุข จิตใจจะอิ่มเอิบ เรียกกันว่า สติได้ทำหน้าที่และสมาธิก็ได้ทำงาน ปัญญาได้ความรู้แจ้ง ทั้ง 3 ส่วนนี้ทำงานร่วมกันอย่างเป็นระบบเชื่อมต่อถึงกัน จึงได้ชื่อว่านี่คืออานิสงส์จากการสวดมนต์โดยตรง
สวดมนต์เพื่อต้องการจดจำพระพุทธพจน์
การสวดมนต์ที่ได้ชื่อว่าเป็นหัวใจหลักของการทำให้คำสอนในพระพุทธศาสนาไม่เสื่อมคลายและไม่คลาดเคลื่อนไปเพราะการสวดมนต์เพื่อจดจำพระพุทธพจน์เป็นประโยชน์แก่การเข้าใจและจดจำง่ายจนสามารถนำไปแนะนำหรือบอกต่อสั่งสอนแก่ผู้อื่นได้ตามสมควร การสวดมนต์แบบนี้ถือเป็นองค์ความรู้ชนิดหนึ่งได้เช่นกันดังนั้นการมีความรู้จึงต้องเกิดประโยชน์แก่คนทั้งสองฝ่ายได้แก่ผู้รู้และแก่ผู้อื่น จึงจะมีคุณค่าและสามารถช่วยเหลือผู้อื่นได้
สวดมนต์เพื่อสืบอายุพระพุทธศาสนา
เมื่อคำสอนถูกถ่ายทอดผ่านจากการจดจำจากผู้คนมากมายทำให้เกิดประโยชน์ได้ด้วยการนำเอาคำสั่งสอนเหล่านั้นมาปฏิบัติตาม จะเป็นผลและเป็นอานิสงส์ส่งผลให้เกิดผลดีแก่ชีวิตของผู้ปฏิบัติโดยตรงผู้ปฏิบัติจึงได้ถือว่าเป็นผู้ที่สืบทอดพระพุทธศาสนาอีกด้วย